Özgür Düşünce ve Bilim

Özgür Düşünce ve Bilim – İnsanlar zekâlarını kullanarak, araştırma, deney ve gözlemleri sonucunda sorgulama yaparlar. Hiçbir baskı ya da denetim altında kalmadan sonuçlar çıkarabilirler.

💭 İşte bu şekilde üretilen düşünceye özgür düşünce denir.
Yani bir kişinin tamamen kendi fikrini, baskıdan uzak biçimde dile getirmesi bu kapsama girer.

🧪 Bilimsel Araştırmada Özgürlük Neden Önemlidir?
Herhangi bir bilimsel araştırma yapıyoruz diyelim.
Ulaştığımız sonuçları açıklayabilmek için özgürce düşünebilmemiz gerekir.

❗ Aksi halde, yani baskı altında kalırsak ya da rahatça konuşamazsak, özgür düşünceden bahsedemeyiz.

🏺 İlk Çağ Uygarlıklarında Özgür Düşünce
Bu kavram, düşündüğünüzden çok daha eskiye dayanır.
🕰️ Özgür düşünce İlk Çağ Uygarlıklarında bile görülmektedir.

🔹 Mesela Sümerler şehir devleti şeklinde yönetilmişlerdir.
Peki, şehir devleti nedir? Hemen bir örnekle açıklayalım.

🏙️ Şehir Devleti Nedir?
Diyelim ki biri geldi ve bir yere yerleşti.
Ardından başkası geldi ve o da yerleşti. Sonra bir başkası…
Bu şekilde orası bir şehir haline geldi.

Biraz zaman geçince çevresine başka kişiler de yerleşti.
Yeni şehirler oluştu. Bu şehirlerin her biri bağımsızsa, şehir devleti adını alır.

👥 Zamanla insanlar çoğaldı, şehirler kurdular ve şehir devletlerini oluşturdular.

🗣️ Sümerlerde Özgür Düşünce ve Bilim
Sümer şehir devletlerinde insanlar istedikleri düşünceleri rahatça dile getirebiliyorlardı.
🎯 Yani özgür düşünce ortamı vardı.

🔬 Bu nedenle Sümerler bilimsel çalışmalara büyük önem verdiler.
🏛️ Ziggurat adı verilen tapınakların en üst katından uzayı gözlemlediler.
📆 Takvimi buldular.
🛞 Tekerleği icat ettiler!

🧠 Sümerler’in bu başarılarının en büyük sebebi, özgür düşünebilmeleridir.

🏛️ İyonlar ve Bilim İnsanları
Özgür düşünceye sahip bir diğer uygarlık ise İyonlardır.
Tıpkı Sümerler gibi, onlar da şehir devletleri şeklinde yaşamışlardır.

🏖️ İyon şehir devletleri: Foça, Efes ve Milet gibi Ege kıyısında yer alıyordu.
Bu şehirler, birçok önemli bilim insanını yetiştirdi:

• 📐 Tales → Felsefenin kurucusu

• 📜 Herodot → Tarihin babası

• 🗺️ Hekataios → İlk dünya haritasını çizen

• 🧬 Hipokrat → Tıbbın babası

📚 Tüm bu isimler, özgür düşünce ortamında yetişmişlerdir.

⛪ Orta Çağ Avrupa’sında Özgürlük Kısıtlıydı
Orta Çağ’da Avrupa’da din adamları ve soylular egemendi.
⚠️ Bu dönemde Katolik Kilisesi’nin sözü dışına çıkmak yasaktı.

📉 Bu yüzden Orta Çağ, “Karanlık Çağ” olarak adlandırılmıştır.
Çünkü o dönemde skolastik düşünce hâkimdi.

📏 Her şey kiliseye uygun olmalıydı.
🙊 Kilisenin görüşlerine karşı gelenler, Engizisyon Mahkemeleri tarafından yargılanıyordu.

🔥 Orta Çağ’da Bilime Direnç: Galileo ve Bruno Örneği

Orta Çağ Avrupa’sında özgür düşünceye sahip olan kişiler ne yazık ki büyük baskılara maruz kalıyordu.
🧷 Kiliseye aykırı görüş bildirenler, işkenceye uğruyor, yargılanıyor ve hatta idam ediliyordu.

🔭 Mesela, Galileo, yaptığı teleskopla gökyüzünü inceledi ve Dünya’nın Güneş etrafında döndüğünü söyledi.
⛪ Ancak kilise, Güneş’in Dünya’nın etrafında döndüğünü savunuyordu.
Bu nedenle Galileo’nun kitapları toplatıldı ve kendisi tutuklandı.

⚖️ Engizisyon Mahkemesi’nde yargılanan Galileo, görüşlerini açıklamaya devam etti.
💬 Evrende başka gezegenlerin de bulunduğunu söyleyen Bruno da kiliseyle ters düştü.
1600’lü yıllarda, Roma Katolik Kilisesi’nin Engizisyon Mahkemesi tarafından sapkın ilan edilen Bruno,
🔥 diri diri yakılarak idam edildi.

🚫 Skolastik Düşünce Nedir?

Orta Çağ Avrupa’sında bilimsel çalışmaların önünde en büyük engel, skolastik düşünce idi.
Skolastik düşünceye göre:

• 🧭 Dünya evrenin merkezindedir.

• 📜 Tüm bilgiler zaten kilisede mevcuttur.

• 🔍 Deneye ve gözleme gerek yoktur.

• 🧠 Yeni bilgi üretmeye çalışmak anlamsızdır.

• 🚫 Özgür düşünce ve sorgulama yasaktır.

Bu nedenle insanlar düşünmeye teşvik edilmiyor, tam aksine düşünmeleri engelleniyordu.

🌟 İslam Dünyasında Bilimin Altın Çağı

📈 Tüm bunlar olurken, İslam dünyasında durum tam tersiydi.
🔬 Bilim destekleniyor, özgür düşünce teşvik ediliyordu.
📖 İslam dini, araştırmayı, gözlem yapmayı ve öğrenmeyi emrediyordu.

⚔️ Devlet adamları da bilime destek verdi. Örnekler verelim:

• 👑 Gazneli Mahmud, sarayında 400’den fazla bilim ve sanat insanı barındırdı.

• 🕌 Orhan Bey, Osmanlı’nın ilk medresesini İznik’te kurdu ve devrin en büyük hocasını oraya getirdi.

• 📚 Fatih Sultan Mehmet, büyük bilim insanı Ali Kuşçu’yu İstanbul’a davet etti.

💡 Görüldüğü gibi, İslam dünyasında yöneticiler hem bilime hem de özgür düşünceye büyük önem vermiştir.
Bu yaklaşım sayesinde İslam Dünyası Altın Çağını yaşamıştır.

🔁 Skolastik Düşünceden Pozitif Düşünceye Geçiş

Avrupa’da ise uzun bir karanlık dönemin ardından Rönesans ve Reform Hareketleri ile birlikte değişim başladı.
📌 Skolastik düşünceye göre:

• Dünya evrenin merkezidir.

• Kilise her şeyi bilir.

• Yeni şeyler bulmak gereksizdir.

• Deney-gözleme gerek yoktur.

Ancak bu düşünceye karşı çıkan yeni bir yaklaşım doğdu: Pozitif düşünce.
📊 Pozitif düşünce:

• 🔬 Deney ve gözleme önem verir.

• 💭 Bilginin akılla ve sorgulamayla elde edileceğini savunur.

• ❌ Kilise otoritesine körü körüne inanmayı reddeder.

🧠 Sonuç: Özgür Düşünce Bilimin Temelidir

Görüldüğü gibi, özgür düşüncenin olduğu yerde bilim gelişir.
Baskı ve yasaklar ise bilimi durdurur.
📚 Tarih boyunca özgür düşünen toplumlar ilerleme kaydederken, dogmalarla yönetilen toplumlar geri kalmıştır.

🌌 Pozitif Düşünce: Araştırmanın ve Bilimin Önü Açılıyor

Skolastik düşüncenin aksine, pozitif düşünce, bilginin deney ve gözleme dayanması gerektiğini savunur.
🌍 Pozitif düşünceye göre Dünya, evrenin bir parçasıdır ve evreni anlamak için araştırma yapılmalıdır.

📊 Bu düşünce sistemine göre:

• Araştırmak gereklidir ✅

• Gelişime ayak uydurmak için bilimsel çalışmalara ihtiyaç vardır 🔬

• Bilginin doğruluğu ancak deney ve gözlemle ispatlanabilir 🧪

• İnsanlar serbestçe düşünebilmeli ve bilimsel çalışma yapabilmelidir 💡

⚔️ Fransız İhtilali: Özgürlükçü Düşüncenin Yayılması

1789 yılında gerçekleşen Fransız İhtilali, sadece Fransa’yı değil, tüm dünyayı etkilemiştir.
📣 Fransız düşünürlerin etkisiyle ortaya çıkan bu devrim, yönetim biçiminde köklü değişiklikler yapılmasına yol açmıştır.

🌐 İhtilalin yaydığı temel kavramlar:

• Hürriyet 🕊️

• Adalet ⚖️

• Kardeşlik 🤝

• Eşitlik ⚖️

Bu kavramlar, özgür düşüncenin yükselişini ve insan haklarına verilen önemin artışını açıkça gösterir.

📜 İnsan Hakları Bildirileri: Özgür Düşünceye Destek

Fransız Yurttaş ve İnsan Hakları Bildirisi’ne göre:
🗣️ “Düşüncelerin ve inançların özgürce ifade edilmesi, insanın en değerli haklarındandır.”
Bu bildiride her yurttaşın serbestçe konuşabileceği, yazabileceği ve yazdıklarını yayımlayabileceği belirtilmiştir.

📅 1948 yılında kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 19. maddesi de bu görüşü destekler:
🔓 “Herkesin görüş ve anlatım özgürlüğü hakkı vardır. Bu hak; bilgi ve düşünceleri, ülke sınırlarından bağımsız olarak arama, alma ve yayma özgürlüğünü içerir.”

🏁 Sonuç Olarak: Özgür Düşünce ve Bilim

📌 Gördüğünüz gibi, pozitif düşünce ve insan hakları bildirileri sayesinde, özgür düşünce evrensel bir değer hâline gelmiştir.
🧠 Bugün sahip olduğumuz düşünce ve ifade özgürlüğü, tarih boyunca verilen mücadeleler sayesinde elde edilmiştir.