Asya Hun Devleti

Asya Hun Devleti – Hunlar hakkında birçok bilgiyi Çin yıllıklarında bulabiliyoruz. Çünkü eskiden, Hunlar döneminde Çinlilerle sıkı ilişkilerimiz vardı.
Gerek savaşlar olsun, gerek ekonomik ya da ticari ilişkiler olsun, gerekse Hun hükümdarlarının kendilerine eş olarak Çin prenseslerini seçmesi…
İşte bu nedenlerle Çin kaynaklarında sıkça yer alıyoruz.
Yani, Çinlilerle kurduğumuz bu sıkı ilişkiler sayesinde Çin tarihinde önemli bir yere sahibiz.

📌 Asya Hun Devleti, Orta Asya’da kurulmuştur ve tarihte bilinen ilk Türk devletidir.
Başkentleri ise Ötüken’dir.

Bu devlet sayesinde Orta Asya’daki Türk boyları ilk kez bir bayrak altında toplanmıştır.
Yani, Türk tarihinde ilk kez birlik oluşturan devlet, Asya Hun Devleti’dir.

🛡️ Asya Hun Devleti federatif bir yapıya sahiptir.
Yani, “boylar birliği federasyonu” anlayışıyla yönetilmiştir.
Bu da şu demek: Bir merkezi devlet var ve bu devlete bağlı birçok boy bulunuyor.
Bu boylar, genelde devlete bağlı kalır ve böylece devlet-boy ilişkisi sayesinde sınırlar rahatlıkla korunur.

👑 Devletin bilinen ilk hükümdarı Tuman, yani Teoman’dır.
Bu yüzden tarih kitaplarında devletin kurucusu olarak Teoman geçer.

Teoman, Çin üzerine birçok sefer düzenlemiştir.
Bu seferlere karşılık olarak Çin İmparatoru Huang, Çin Seddi’ni yaptırmıştır.
Çünkü Türklerin baskısına dayanamayan Huang, çözümü Çin Seddi’nde bulmuştur.
Bu arada, Çin Seddi 1987 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır.

🎯 Teoman’ın Çin’e sefer yapmasının en büyük nedenlerinden biri de İpek Yoludur.
Çünkü İpek Yolu, gerçekten çok önemli bir ticaret ve kültür yoludur.
İpek Yolu, Çin’den başlar ve ta Avrupa’ya kadar uzanır.
İşte bu nedenle, İpek Yolu’nu kontrol etmek çok ama çok önemliydi.

🌟 Asya Hun Devleti, en parlak dönemini Teoman’ın oğlu Metehan zamanında yaşamıştır.
Metehan döneminde ilk kez devlet teşkilatı kurulmuştur.
Bu sayede devletin sınırları oldukça genişlemiştir.

Ayrıca Metehan, Orta Asya’daki tüm Türk boylarını ve başta Moğollar olmak üzere pek çok kavmi hakimiyet altına almayı başarmıştır.

🏛️ Kurultay ilk kez Metehan döneminde kurulmuştur.
Kurultay nedir?
İlk Türk devletlerinde siyasi, askeri, ekonomik, sosyal ve kültürel konuların görüşüldüğü meclise kurultay adı verilir.
Kurultayda önemli kararlar alınır, başkan ise kaan yani hükümdardır.

Devlet adamları, kurultayda kendi fikirlerini belirtirler ama son sözü her zaman Metehan söylerdi.

🪖 Metehan döneminde ilk düzenli ordu kurulmuştur.
Bu ordu, tarihte onlu sistem ile kurulmuştur.

İşte Metehan’ın onlu sistemi:

• 10 kişilik birlik → Takım

• 100 kişilik birlik → Bölük

• 1.000 kişilik birlik → Tabur

• 10.000 kişilik birlik → Tümen

Bu sistem, tarihteki ilk düzenli askeri yapılanmadır.

🏹 Ayrıca Metehan, ıslıklı oku da icat etmiştir!
Peki, bu ne demek?

Okun ucunda delikler vardır. Bu delikler, rüzgârla birlikte ıslık sesi çıkarır.
Metehan oku attığında askerler bu sesi duyar ve okun gittiği yöne doğru kendi oklarını da atar.
Böylece savaşta düzen sağlanır, moral yükselir ve herkes aynı yöne ok atar.
Harika bir taktik değil mi?

🌏 Metehan, Çin’e birçok sefer yapmıştır ama hiçbir zaman Çin’e yerleşmemiştir.
Neden mi?

Çünkü Türklerin Çin gibi kalabalık bir millet arasında milli benliklerini kaybedeceklerini düşünmüştür.
Bu yüzden sadece Çin’i vergiye bağlamakla yetinmiştir.

💬 Metehan, Türk tarihinde ilk kez “vatan” kavramından bahseden kişidir.
Ne demiş biliyor musunuz?

“Benden eğitimi isteyin, vereyim. Atımı isteyin, vereyim.
Çadırımı isteyin, vereyim.
Ama vatanımdan bir karış toprak istemeyin!
Vermem, veremem!”

İşte bu söz, Metehan’ın vatan sevgisini açıkça gösteriyor. 🫡

📅 Metehan, M.Ö. 209 yılında tahta çıkmıştır.
Bu tarih, Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nın kuruluş yılı olarak kabul edilmektedir.
Yani Metehan’ın tahta çıkışı, bugün hâlâ hatırlanan çok önemli bir olaydır.

📜 Hepinizin bildiği Oğuz Kağan Destanı var ya…
İşte o destanda anlatılan kişi, Oğuz Kağan = Metehan’dır.

Metehan’dan sonra tahta Ki-ok geçmiştir.
Ama bu dönemde Çinliler, ajanlar ve prensesler aracılığıyla Türk ülkesini karıştırmak istemiştir.

Taht kavgaları ve Çin’in entrikaları yüzünden devlet zayıflamıştır.
İpek Yolu’nun Çin’in eline geçmesi, ekonomiyi kötü etkilemiştir.
Çinli prenseslerle yapılan evlilikler, casusların ülkeye girmesine yol açmıştır.
Ve böylece, Hun beyleri ve boyları birbirine düşürülmüş, devlet yıkılma sürecine girmiştir.

📉 Asya Hun Devleti’nin parçalanmasıyla birlikte:

• Hunların bir kısmı Çin egemenliğinde kalmıştır,

• Bir kısmı ise kuzeye çekilerek bağımsız yaşamış,

• Diğer kısmı da batıya göç etmiştir.

Ve işte tam burada tarih sahnesinde çok önemli bir olay başlar:
Kavimler Göçü!