🏰 Osmanlı Devleti Tarih Sahnesinde

🌍 1. Osmanlı’nın Kuruluş Ortamı

Tarih boyunca birçok devlet kurulmuş, kimisi kısa sürede yıkılmış, kimisi ise asırlarca yaşamıştır. Osmanlı Devleti de bunlardan biridir. Ama onu farklı kılan şey, küçücük bir beyliğin 600 yıl boyunca üç kıtada hüküm sürmesidir.

Peki Osmanlı’nın doğuşunu hazırlayan ortam nasıldı?

🏹 Anadolu’da Karışıklıklar

• 13. yüzyılın sonlarında Anadolu’da Selçuklu Devleti zayıflamıştı.

• Moğollar, Anadolu’yu yakıp yıkmış, halkı zor durumda bırakmıştı.

• Bu dönemde Anadolu’da birçok küçük Türk beyliği ortaya çıkmıştı. Bunlardan biri de Kayı Boyu idi.

💡 İşte bu karışık ortam, Osmanlı’nın doğuşunu kolaylaştırdı. Çünkü Osmanlılar, hem Bizans sınırında bulunuyor hem de fetihler için uygun bir konuma sahipti.

👑 2. Osman Gazi ve Osmanlı’nın Doğuşu

Osmanlı Beyliği’nin kurucusu Osman Gazi’dir. 1299 yılında, Söğüt ve Domaniç’te bağımsızlığını ilan etti. O zamana kadar Selçuklular’a bağlıydı, ama artık kendi devletini kurmuştu.

⚔️ İlk Fetihler

Osman Gazi, küçük bir beyliğin başında olmasına rağmen oldukça cesur ve akıllı bir liderdi. Onun döneminde:

• Karacahisar alındı.

• Bilecik fethedildi.

• Yenişehir Osmanlı’nın merkezi yapıldı.

• Bizans’a karşı kazanılan Koyunhisar Savaşı (1302), Osmanlı’nın ilk büyük zaferi oldu.

📌 Bu fetihlerle Osmanlı, hem toprak kazandı hem de gücünü çevresine gösterdi.

🕌 Osmanlı’nın İlk Başarısının Sebepleri

Osmanlı Beyliği kısa sürede büyüdü. Bunun birkaç sebebi vardı:

• Halkına karşı adaletli davranıyordu.

• Bizans köylülerine iyi muamele ediyordu, bu yüzden onlar da Osmanlı’yı destekliyordu.

• Osman Gazi’nin yanında yer alan gaziler ve dervişler, hem savaşta hem de toplumda önemli rol oynuyordu.

📝 Etkinlik Kutusu 1

👉 Sence Osmanlı’nın kısa sürede güçlenmesinde adaletli bir yönetim mi yoksa coğrafi konumu mu daha etkiliydi?
Bir arkadaşınla tartış ve örnekler ver.

📖 3. Osmanlı’nın Kuruluşunun Önemi

Osman Gazi’nin attığı bu adımlar, aslında büyük bir imparatorluğun ilk tuğlalarıydı. O dönemde kimse bu küçük beyliğin gün gelip İstanbul’u fethedeceğini, Avrupa içlerine kadar ilerleyeceğini ve dünya tarihine yön vereceğini tahmin etmiyordu.

✨ Ama Osman Gazi, temelleri sağlam attı:

• • Devleti fetihlerle büyüttü.

  • Adaletli yönetim kurdu.

  • Halkın desteğini kazandı.

🏛️ 4. Orhan Gazi ve Devletleşme Süreci

Osman Gazi’nin vefatından sonra yerine oğlu Orhan Gazi geçti (1324). Orhan Bey, babasının bıraktığı mirası büyüttü ve Osmanlı’yı sadece fetihlerle değil, kurumlarıyla da güçlü bir devlet hâline getirdi.

🕌 Bursa’nın Fethi (1326)

• • • Orhan Gazi’nin en büyük başarısı, Bursa’yı almasıdır.

    • Bursa, hem ekonomik hem de stratejik olarak çok önemliydi.

    • Bursa’nın alınmasıyla Osmanlı hem zenginleşti hem de burada güzel eserler yapmaya başladı.

    • Bursa, Osmanlı’nın ilk başkenti oldu.

🌟 Bursa’nın alınmasıyla birlikte Osmanlı’nın “şehir kültürü” gelişti. Cami, medrese, han, hamam gibi yapılar inşa edildi.

⚖️ İlk Kurumlar

Orhan Gazi dönemi, Osmanlı’nın devletleşme süreci açısından çok önemlidir. Çünkü birçok yenilik bu dönemde yapılmıştır:

• • • İlk vezirlik makamı kuruldu.

    • İlk divan teşkilatı oluşturuldu. (Devlet işleri burada görüşülüyordu.)

    • İlk medrese İznik’te açıldı.

    • İlk gümüş para (akçe) basıldı.

    • Düzenli bir ordu kurmak için yaya ve müsellem birlikleri oluşturuldu.

📌 Bu gelişmeler sayesinde Osmanlı artık sadece bir “beylik” değil, kurumları olan bir devlet hâline geldi.

🌍 5. Rumeli’ye Geçiş

Orhan Gazi döneminin bir diğer önemli olayı da Rumeli’ye geçiştir.

🏰 Çimpe Kalesi’nin Alınması (1353)

• • • Bizans, iç karışıklıklarla uğraşırken Osmanlı’ya yardım istemişti.

    • Osmanlı da bu fırsatı değerlendirerek Gelibolu’da Çimpe Kalesi’ni aldı.

    • Bu kale, Osmanlı’nın Avrupa kıtasındaki ilk toprağı oldu.

👥 Böylece Osmanlı, Rumeli’de kalıcı olmak için Anadolu’dan göçmenler gönderdi. Bu politika, iskân politikası olarak bilinir.

🛤️ İskân Politikasının Amaçları

• • • Fethedilen yerleri Türkleştirmek.

    • Bölgeyi Osmanlı kültürüyle tanıştırmak.

    • Halkı kaynaştırarak direnmelerini önlemek.

💡 Rumeli’ye yerleşmek, Osmanlı’nın imparatorluk yolundaki en önemli adımlarından biri oldu.

📝 Etkinlik Kutusu 2

👉 Düşün: Sence Osmanlı’nın Rumeli’ye geçmesi, sadece yeni topraklar kazanmak için miydi, yoksa kalıcı bir devlet olma yolunda başka anlamlar da taşıyor muydu?

✨ 6. Orhan Gazi Döneminin Önemi

Orhan Gazi döneminde Osmanlı:

• • • Bursa’yı alarak şehirleşmeye başladı.

    • Kurumlar kurarak devlet düzenini oturttu.

    • Rumeli’ye geçerek sadece Anadolu’da değil, Avrupa’da da güçlenmeye başladı.

🔑 Yani Osmanlı, bu dönemde bir “beylik” olmaktan çıkıp, gerçek anlamda bir devlet hâline geldi.

⚔️ I. Murad (1362-1389) – Hüdavendigâr

📌 Orhan Gazi’den sonra tahta geçen I. Murad, Osmanlı tarihinin önemli dönüm noktalarından birini başlattı. Çünkü onun döneminde Osmanlı, sadece Anadolu’da değil, Balkanlar’da da büyük bir güç olmaya başladı.

🏰 Edirne’nin Fethi (1363)

• Osmanlı, Bizans’ın elinde bulunan Edirne’yi fethetti.

• Edirne, İstanbul’a giden yolda çok önemliydi.

• Osmanlı başkentini Bursa’dan Edirne’ye taşıdı.
  👉 Bu, Osmanlı’nın artık Rumeli’de kök saldığını gösteriyordu.

🌍 Balkan Fetihleri

• Sırplar, Bulgarlar ve Bizans üzerine seferler yapıldı.

• Balkanlarda Osmanlı hâkimiyeti genişledi.

• Osmanlı, sadece savaşla değil; iskân politikası, hoşgörüsü ve adaletli yönetimiyle de Balkanlarda tutundu.

⚔️ Birinci Kosova Savaşı (1389)

• Osmanlı ile Sırp ordusu karşılaştı.

• Osmanlı büyük bir zafer kazandı.

• Ancak savaş sırasında I. Murad şehit edildi.

👉 I. Murad’ın şehadeti, Osmanlı tarihinde ilk kez bir padişahın savaş meydanında ölmesi açısından çok önemlidir.

⚡ Yıldırım Bayezid (1389-1402)

I. Murad’ın ardından tahta geçen oğlu Yıldırım Bayezid, cesareti ve hızı nedeniyle bu lakapla anıldı.

🏰 Anadolu’da Güçlenme

• Anadolu’daki beylikleri Osmanlı’ya katmaya başladı.

• Anadolu Türk birliğini sağlamak için büyük adımlar attı.

• Bu yüzden Anadolu’da Osmanlı hâkimiyeti daha da güçlendi.

🌍 Balkanlarda Genişleme

• İstanbul kuşatmaları başladı.

• Anadolu Hisarı yapılarak İstanbul’un fethi için ilk adımlar atıldı.

• Osmanlı, Balkanlarda daha da ilerledi.

⚔️ Niğbolu Savaşı (1396)

• Haçlılar, Osmanlı’ya karşı büyük bir ordu topladı.

• Yıldırım Bayezid, bu savaşı kazanarak Osmanlı’nın gücünü tüm Avrupa’ya gösterdi.
  👉 Bu zaferden sonra Osmanlı, artık Avrupa’da ciddi bir devlet olarak kabul edildi.

⚠️ Ankara Savaşı (1402)

📌 Ancak Osmanlı’nın hızlı yükselişi, Timur İmparatorluğu ile karşı karşıya gelmesine yol açtı.

• 1402’de Ankara’da Osmanlı ile Timur arasında büyük bir savaş oldu.

• Osmanlı ordusu, Timur’un fillerle desteklenen ordusu karşısında yenildi.

• Yıldırım Bayezid esir düştü ve kısa süre sonra hayatını kaybetti.

👉 Bu yenilgi, Osmanlı tarihinde çok büyük bir kırılma noktasıdır.

🌑 Fetret Devri (1402-1413)

Ankara Savaşı’ndan sonra Osmanlı tahtı boş kaldı. Yıldırım Bayezid’in oğulları arasında büyük bir taht kavgası başladı.

• Şehzadeler, birbirleriyle yıllarca savaştı.

• Osmanlı Devleti dağılma tehlikesi yaşadı.

• Bu döneme Fetret Devri denir.

📌 Osmanlı, tam 11 yıl boyunca taht kavgalarıyla uğraştı.
📌 Sonunda Yıldırım’ın oğlu Çelebi Mehmet, rakiplerini yenerek Osmanlı tahtına geçti.

👉 Bu yüzden Çelebi Mehmet, “Osmanlı Devleti’nin ikinci kurucusu” kabul edilir.

⭐ Bu Dönemin Önemi

• I. Murad döneminde Osmanlı, Balkanlarda güçlü bir devlet oldu.

• Yıldırım Bayezid, Anadolu Türk birliği yolunda önemli adımlar attı.

• Ankara Savaşı, Osmanlı’yı büyük bir tehlikeye soktu.

• Fetret Devri, Osmanlı’nın en zor zamanlarından biri oldu ama Çelebi Mehmet sayesinde devlet yeniden toparlandı.

✨ Böylece Osmanlı, her şeye rağmen ayakta kalmayı başardı. Fetret Devri’nden sonra Osmanlı yeniden yükseliş yoluna girdi.

👑 II. Murad Dönemi (1421-1451)

Fetret Devri’nin ardından tahta geçen Çelebi Mehmet, Osmanlı’yı toparladı. Onun ölümünden sonra yerine oğlu II. Murad geçti. II. Murad, Osmanlı tarihinde hem savaşlarıyla hem de devlet adamlığıyla önemli bir yere sahiptir.

⚔️ İçteki Sorunlar

II. Murad tahta geçtiğinde Osmanlı Devleti hâlâ Fetret Devri’nin izlerini taşıyordu.

• Anadolu’da bazı beylikler tekrar bağımsızlık peşindeydi.

• Balkanlarda Osmanlı’ya karşı ittifaklar kurulmuştu.
  👉 II. Murad’ın ilk işi, iç karışıklıkları bastırıp devleti toparlamak oldu.

🌍 Balkanlardaki Seferler

II. Murad’ın en çok uğraştığı alan Balkanlardı. Çünkü Balkanlarda Osmanlı’nın gücünü kıskanan devletler, sürekli Haçlı orduları kuruyordu.

⚔️ Varna Savaşı (1444)

• Papa’nın desteğiyle büyük bir Haçlı ordusu kuruldu.

• Osmanlı ordusu Varna’da Haçlıları yendi.

• Bu zafer, Osmanlı’nın Balkanlarda kalıcı olduğunun kanıtı oldu.

⚔️ II. Kosova Savaşı (1448)

• Haçlılar, Osmanlı’yı Balkanlardan atmak için tekrar büyük bir ordu kurdu.

• II. Murad, bu savaşı da kazandı.
  👉 Bu zafer, Osmanlı’nın Balkanlardaki üstünlüğünü kesinleştirdi. Avrupa, Osmanlı’nın artık Balkanlardan çıkarılamayacağını kabul etti.

👦 Fatih Sultan Mehmet’in İlk Tahta Çıkışı

II. Murad, bazı dönemlerde yoruldu ve tahtı oğlu Mehmet’e bıraktı.

• Ancak o sırada Mehmet henüz çok gençti.

• Bu durumdan yararlanmak isteyen Haçlılar yeniden saldırıya geçti.

• II. Murad, ordunun başına geçerek Varna ve II. Kosova zaferlerini kazandı.

👉 Bu olay, Fatih’in ileride büyük bir hükümdar olacağının işaretiydi ama şimdilik Osmanlı’nın başında yine babası II. Murad kaldı.

📜 II. Murad’ın Devlet Anlayışı

• II. Murad, hem adil hem de ileri görüşlü bir hükümdardı.

• Şairleri, bilim insanlarını ve sanatçıları korudu.

• Osmanlı’da kültür ve sanat onun döneminde daha da gelişti.

• Ayrıca devleti oğluna güçlü bir şekilde bıraktı.

🌟 II. Murad Döneminin Önemi

• Fetret Devri’nin yaralarını tamamen sardı.

• Balkanlarda Osmanlı hâkimiyetini sağlamlaştırdı.

• Haçlılara karşı kazanılan zaferlerle Osmanlı’nın gücü Avrupa’ya kabul ettirildi.

• Fatih Sultan Mehmet’in yetişmesine zemin hazırladı.

✨ Sonuç olarak, II. Murad’ın dönemi Osmanlı için adeta bir hazırlık dönemi oldu. Onun ardından tahta geçen Fatih Sultan Mehmet, İstanbul’u fethederek Osmanlı’yı bir cihan imparatorluğuna dönüştürecekti.